Dr Adam Kubacz 

                                   Miechowice na dawnych planach i mapach

Miechowice na planach pojawiły się dosyć późno, co nie powinno dziwić z uwagi na ich wielkość. Najstarsza lokalizacja tej gminy pochodzi z osiemnastego stulecia. Co ciekawe, że na rękopiśmiennej mapie F. B. Wernera z około połowy XVIII wieku Miechowice nie zostały oznaczone (choć widnieją na niej Szombierki, Bobrek czy Stolarzowice. Zaznaczono na niej błędnie określenie niedalekich Mikulczyc). Z punktu widzenia historyka bardzo interesujące są plany gospodarcze okolic Miechowic, które tworzono od końca XIX wieku. W 1926 roku powstał plan rozwoju infrastruktury gminnej z zaznaczeniem niezrealizowanych inwestycji. Oprócz nich ważnym elementem są mapy gospodarcze i plany sytuacyjne. Dzięki nim można zlokalizować nieistniejące dawne folwarki i obiekty gospodarcze. Ciekawe są też szkice nowo wybudowanych obiektów i usytuowanie ich w terenie. Warto wspomnieć, iż w latach 50. XIX wieku dominium sporządzało corocznie plany gminy, niestety do dzisiaj się one zachowały. Niestety nazwy dróg pochodzą z połowy XIX wieku i trudno w wielu przypadkach zlokalizować nieistniejące już dziś budynki.

Principatus Silesiae Oppoliesnis autorstwa Wielanda z 1736 roku.

Mapa Śląska autorstwa Homanna z 1740 roku.

Mapa Śląska von Wredego z 1749/1750 roku.

Situations Plan von einem Teile Ober- Schlesien an der Oestereich- und Neu Schlesien Grentze, namentlich der Gegenden um Tarnowitz, Beuthen, Gleiwitz, Nicolau,Plesse, Sohrau, Loslau, Rybnik, Rattibor und Hultschin mit dennen darnin belegen Bley, Esienstein, Gallmey, u: Steinkohlen Gruben. Harnisch 1795.

Plan von der Granze von der Grantze zwischen Biskupitz, Bobrek, Rokittnitz und Stadtisdchen Beuthen wie selbige am 2 Oct 1797 renovirt und bestimt worden.

Pierwotne zdjęcie stolikowe Śląska z 1827 roku stworzone przez Pruski Sztab Generalny.

Karte von einem Theile Guts – Und Gemeindebezirks Miechowitz Kreis Beuthen 1:3000 Zusammengestallt im August 1883 durch der feldmesser Riemer logirt um Decemb 1883 durch dem feldmesser Riesner.

Mapa gospodarcza Consulidierte „Neue Victoria”, na której pokazano Miechowice ze szczególnym uwzględnieniem obszaru dawnej kopalni „Maria” (k. XIX wieku) .

Plan sytuacyjny dóbr miechowickich z 1904 roku.

Plan dawnego parku Miechowicko- Rokitnickiego (Waldpark Miechowitz-Rokittnitz) autorstwa A. Brzenskota z lat 20.

Plan budowlany gminy z 1898 roku (nie dotarłem do niego, ale wiadomo z późniejszych analogicznych planów wnioskować, iż taka mapa została stworzona).

Topographie zur Flötzkarte des oberschlesischen Steinkohlenbeckens. Nach eigenen Aufnahmen und anderem amtlichen Material kartiert von dem kön. Obergamte zu Breslau
1 : 10000 Lith Priebatsch 1904, sec. 7 Miechowitz-Dombrowa.

Bebaungs der Gemeinde Miechowitz Kreis Beuthen Reducirt von dem in den Jahren 1898/99 durch den Landmesser und Civil Ingenieur aufgenommenen und gezeichneten Bebauungsplan durch das Technische u. Landvermessungs Burreau C. Fritsche, Kattowitz Maaßstab 1:3000 (1906).

Übersichtskarte Zum Bebeaungsplan der Gemeinde Miechowitz Kreis Beuthen. Angefertigt nach den Plänen vom Jahre 1898 u 1906/1907 und nach örtlicher Aufnahme im Februar 1914 durch Vermesserungsbüro u. Tiefbaugeschäft Fritz Jäckel Gleiwitz, Maßstab 1:3000.

Kartenplan von Preussengrube A.-S. mi 1.4. 1906 als Stichtag farbig angelegt (rękopiśmienny) plan zabudowy wzdłuż dzisiejszej ulicy Racjonalizatorów.

Kartenplan von Preussengrube A.-S. mi 1.4. 1907 als Stichtag farbig angelegt

Übersichtkarte von denjenigen Flächen  welche aus dem Miechowitz in den Gutsbezoirk Bobrek und aus dem Gutsbezirk Bobrek in den Gutsbezirk Miechowitz, Massstab 1: 5000, Angeferligt im November 1908  Nowak,

Topographie zur Flötzkarte des Oberschlesischen Steinkohlenbeckens. Bergrevier Tarnowitz Msst 1 : 10000, Selbstverlag Königlichen Obergamte zu Breslau Vertrieb Priebatsch Buchandlung Breslau [około 1901]

Topographie zur Flötzkarte des Oberschlesischen Steinkohlenbeckens. Bergrevier Tarnowitz- Nord Gleiwitz Msst 1 : 10000, Selbstverlag Königlichen Obergamte zu Breslau Vertrieb Priebatsch Buchandlung Breslau [oko. 1901]

Übersichtsplan der Preußengrube Maßstab 1:10000 (1927, 1928).

Park Leśny Miechowicko-Rokitnicki Waldpark Miechowitz- Rokittnitz 1: 10 000 – Beuthen, Gleiwitz, Hindenburg: Aluminium-Lichtdruck-Anstalt (1928).

Bebauungsplan für das Grutzbergsgelände Beuthen-den September 1929 Stadtevertretung 1: 1000.

Mapa powiatu bytomsko- tarnowickiego przygotowany przez Powiatowy Urząd Budowlany w Bytomiu Landkreis Beuthen- Tarnowitz 1: 40 000 Angefertigt vom Kreisbauamt Beuthen-Beuthen Kreisbauamt 1930.

Wald Gründstückverhältnisse von Miechowitz innerhalb der geschlossen Bebauungsgebietes angefertigt und gezeichnet nach der Katasterakten Blatt 6, bleichw. Blatt 2,3 u. 4 der Gemarkung Miechowitz im Jahre 1934 von M. Melson

Waldpark Beuthen O/S.- Stadtwald in Verbindung mit dem Waldpark Mechtal- Martinau. Hrsg. Vom Verkehrsverein der Stadt Beuthen O/S-Beuthen O/S Stadtvermessungsamt Juli 1936

Uebersichtplan der Gemeinde Mechtal maßtab 1: 25000 angefertigt durch das Gemeindeordnung b. 1938 Freigegeben durch den Vermessungskommissar in Breslau T1K1.

Spośród wszystkich planów najbardziej znany jest plan rozwoju gminy Miechowice z 1927 roku, który pokazywał rozwoju koncepcje rozwoju przestrzennego. Z uwagi na kryzys większość z naniesionych projektów nie doczekało się realizacji.  Ubersichtsplan der Gemeinde Miechowitz Unges. Maßstab 1: 3000 Angefertigt auf Grund vorstehender Karten bis Ende August 1927 durch das Gemeindevermessungsamt Miechowitz-R. Janischowsky.

 

Za nieistniejące należy uznać najstarsze plany Miechowic sporządzone w 1808
i 1859 roku. W 1924 roku znajdowały się na stanie miejscowego oddziału „Heimatkundliche Arbeitgemeinschaft Miechowitz”. Być może zostały one wywiezione przez L. Chroboka po 1950 roku do Niemiec. Na kliszy fotograficznej zachował  się odrys planu Miechowic z 1850 roku sporządzony zapewne przez L. Chroboka. Jednakże jest to bardzo wątpliwe. Należy także dodać o sporządzeniu licznych planów sytuacyjnych poszczególnych części kopalni „Preussen” sporządzanych w różnych okresach.



Plan granic Miechowic z 1797 roku od strony Bytomia, Biskupic oraz Rokitnicy.
Na planie widoczny staw „Karb” usytuowany na terenie późniejszej osady o tej samej nazwie.
Czytelnicy, którzy są zainteresowani uzyskaniem planu w pełnej rozdzielczości, proszeni są  o kontakt z redakcją Gazety Miechowic. Plany udostępniamy bez opłat.                             Redakcja

 

Fragment planu centrum Miechowic z około 1935 roku - pomiędzy Grytzbergiem a pl Niepodległości ówczesny Adolf Hitler Platz) widoczna jest linia tramwajowa.

Topographie zur Flötzkarte des Oberschlesischen Steinkohlenbeckens. Bergrevier
Topografia mapy górniczej górnośląskiego basenu węgla kamiennego. Obszar górniczy.

Tarnowitz Msst 1 : 10000, Selbstverlag Königlichen Obergamts zu Breslau Vertrieb Priebatsch Buchandlung Breslau [około 1901]
Tarnowskie Góry skala 1 : 10000, wydawnictwo Królewskiego Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, dystrybucja Księgarnia Priebatsch, Wrocław

Topographie zur Flötzkarte des Oberschlesischen Steinkohlenbeckens. Bergrevier
Topografia mapy górniczej górnośląskiego basenu węgla kamiennego. Obszar górniczy.

Tarnowitz- Nord Gleiwitz Msst 1 : 10000, Selbstverlag Königlichen Obergamts zu Breslau Vertrieb Priebatsch Buchandlung Breslau [ok. 1901]
Tarnowskie Góry-Gliwice Północne skala 1 : 10000, wydawnictwo Królewskiego Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, dystrybucja Księgarnia Priebatsch, Wrocław


Tłumaczenie : Małgorzata Terlikowska-Jędrzejewska Tłumacz przysięgły jęz. niemieckiego mailto:biuro@poniemiecku.pl

 

 Zdjęcia 1-3 kopalnia Preussen i jej otoczenie.  Zdjęcie 4-fragment pól górniczych kop Preussen.

 

Plan kopalni Preussengrube - z 1939 r.

  •  
  •                                                                                                                       

                    Plan kanalizacji gminy z lat 20-tych  i fragmenty z tego planu  np.  przepompowni na Grytzbergu

 


  Młyn Ronota należący jeszcze do "miechowickiej" Rokitnicy

Fragment planu budowlanego Miechowic z 1898 (zdjęcie nr 1 teren pałacu i parku)

Plan budowlany

Bebauungs der Gemeinde Miechowitz Kreis Beuthen Reducirt von dem in den Jahren 1898/99 durch den Landmesser und Civil Ingenieur aufgenommenen und gezeichneten Bebauungsplan durch das Technische u. Landvermessungs Burreau C. Fritsche, Kattowitz Maaßstab 1:3000 (1906).


 

W okresie międzywojennym w zbiorach berlińskich znajdowały się dwa ciekawe plany obejmujące swym zasięgiem obszar Bytomia. Na jednym z nich zaznaczone były główne trakty przechodzące przez Górny Śląsk. Były to: Generalplan der Haupt = und Nebenstraβen zwischen Tost, Pleβ und der Krakau =Galizischen Grenze und zwischen Tarnowiytz, Beuthen und Myslowitz. Reduziert durch Joseph Frank , 1828  1:100 000 oraz mapa przedstawiająca układ sieci wodnej Situations Charte von dem Klodnitz Fluβe und Beuthener Wasser auch dem schiffbaren Klodnitz=Canal von der Festung Cosel saus der Oder bis zur Stadt Gleiwitz und Beuthen. Reduziert und gezeichnet durch Tollkemit, 1810, 1: 50 000

 

 

 

 

1234567891011

Główna