Miechowickie oraz Bytomskie Lasy.

                                                   Nadleśnictwo Brynek.

W związku z pytaniami, jakie docierały do naszej redakcji od zaniepokojonych mieszkańców Miechowic w sprawie prowadzonej wycinki drzew w Lesie Miechowickim, zwróciliśmy się z prośbą o informację do nadleśnictwa Brynek, gdyż właśnie jemu podlega miechowicki las. Nadleśnictwo Brynek swoim obszarem obejmuje ponad 16 000 ha gruntów w tym min. Bytomskie, część Zabrzańskich, Gliwickich, Tarnogórskich, Pyskowickich, z czego same lasy stanowią blisko 15 700 hektarów.
W odpowiedzi Nadleśnictwo Brynek zaprosiło nas na spotkanie w celu wyjaśnienia spraw związanych z problematyką gospodarki lasami państwowymi. Ponieważ jest to kwestia dużej wagi, postanowiliśmy, na naszej stronie internetowej www.gazatamiechowic.pl stworzyć dział poświęcony przyrodzie a w szczególności lasom, będzie on redagowany przy stałej współpracy z Nadleśnictwem Brynek.
Liczymy, że uda się stworzyć dialog społeczny, którego celem będzie wzajemne zrozumienie oraz współpraca mieszkańców, oraz innych użytkowników lasów z Lasami Państwowymi.

Po wizycie w Nadleśnictwie Brynek jesteśmy pełni optymizmu, ponieważ obaj panowie Nadleśniczy mgr inż. Janusz Wojciechowski oraz Zastępca Nadleśniczego mgr inż. Adam Mazur okazali się nie tylko fachowcami, ale co najważniejsze miłośnikami przyrody o ogromnej wiedzy, dla których dobro lasów jest celem nadrzędnym.

Jeżeli w Lasach Państwowych pracują podobni ludzie jak wymienieni przez nas panowie, to możemy być spokojni o przyszłość wspólnego dobra, jakim są nasze lasy. Informacje, które uzyskaliśmy, przekazujemy poniżej.
                                                   Zapraszamy Państwa do lektury.

                                                                                                                                                        GM

                                      Nadleśnictwo Brynek tezy ogólne.

Jesteśmy bardzo otwarci na sygnały społeczeństwa i jego przedstawicieli dotyczące zainteresowania społeczeństwa procesami przyrodniczymi oraz specyfiką prowadzenia gospodarki leśnej.

Zdobywanie tej wiedzy przez osoby niezwiązane, na co dzień z branżą leśną, propagowanie jej przez Dziennikarzy „Gazety Miechowic” to wyraz podjęcia się przez Państwa misji, której efekty są nie do przecenienia.

Wyrazem wspomnianej misji jest zaangażowanie Redakcji w poszukiwanie wiedzy u źródła – wiedzy sprawdzonej, popartej praktyką i bogatym doświadczeniem kadry terenowej.

Pragniemy przekazać tę wiedzę społeczności lokalnej, postaramy się czynić to w sposób przystępny, zagadnienia wysoko specjalistyczne i o znaczącym stopniu skomplikowania, złożoności będziemy opisywać językiem przystępnym pod kontem różnorodnych grup docelowych, w miarę możliwości opatrując obrazowymi przykładami i diagramami poglądowymi.

Bardzo pozytywnie oceniamy zaproponowany przez Państwa pomysł stworzenia działu-cyklu felietonów dotyczącego lasu i przyrody – jest to doskonała okazja do
systematycznego i stopniowego podnoszenia poziomu wiedzy na temat gospodarowania polskimi lasami przez PGL LP.

Zainteresowanie społeczności lokalnej „Lasem Miechowickim”, jako miejscem rekreacji jest zrozumiałe i utrwalone tradycją. Poznanie i przyswojenie zasad rządzących prawidłową gospodarka leśną (cykliczność działań, poszanowanie naturalnych mechanizmów przyrodniczych, troska o zachowanie zasobów i ich pomnażanie – niezwykła dbałość o bioróżnorodność, stosowanie wiedzy sozologicznej nie ograniczonej uproszczonym i trywializowanym niestety postrzeganiem „ekologicznym” a także -niezależna od Leśników- nieprzewidywalna konieczność uwzględniania zjawisk klęskowych, gradacji szkodników – generujących obowiązek modyfikowania poczynionych i sformalizowanych uprzednio planów) – to zainteresowanie sednem pracy Leśnika.


                                                                          Wywiad :

            Nadleśniczy Nadleśnictwa Brynek mgr inż. Janusz Wojciechowski
                     oraz Zastępca Nadleśniczego mgr inż. Adam Mazur.



- Panie Nadleśniczy, lasy w okolicach Miechowic mają około stu lat i powstały za czasów panowania Winklerów, gospodarka lasami była oparta w tym czasie o model niemiecki. Czy oparliśmy zasady gospodarowania lasami właśnie o ten model?

Polski model leśnictwa wywodzi się z modelu niemieckiego i z biegiem lat ewoluował, w stanie aktualnym stając się zbiorem zasad uwzględniających wszystkie funkcje lasu, w tym również, a może przede wszystkim, te pozaprodukcyjne. Zasady gospodarowania lasami oparto o ten model tradycyjny. Prawidłowa gospodarka leśna jest prowadzona z poszanowaniem zasad: zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową. Unormowania prawne obejmują zatem zarówno elementy ochrony środowiska - w tym aspekty przyrodnicze – jak i kwestie gospodarcze. Troskę o zasoby leśne zawarto w przepisach rangi ustawowej, są to zasady: powszechnej ochrony lasów, trwałości utrzymania lasów, ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów oraz powiększania zasobów leśnych. Należy podkreślić, iż gospodarka leśna stanowi instrument ochrony lasów. Sformułowania „trwałość” i „utrzymanie lasów” kreują sytuację stabilności gospodarki leśnej nastawionej na zachowanie lasu i wykluczającej podejmowanie czynności niezgodnych z tymi założeniami. Dopełnieniem zasad mających na celu prowadzenie właściwej gospodarki leśnej, gwarantującym skutek poprzez optymalny dobór stosowanych narzędzi jest stosowanie dobrych praktyk gospodarki leśnej.

- Wiele osób zastanawia się, dlaczego miechowickie lasy nie są lasami miejskimi czy parkiem ? Należą natomiast pod Nadleśnictwo Brynek, które jest sporo od nas oddalone dlaczego ?

Zmiany przebiegu granic jednostek organizacyjnych w ramach zarządzania zasobami leśnymi zawsze miały na celu usprawnienie i optymalizację działań. Nadleśnictwo Brynek z trzema obrębami powstało w w1972 roku. Był to efekt połączenia mniejszych nadleśnictw, które funkcjonowały po II wojnie światowej. W 1945 r. utworzono nadleśnictwa Tworóg i Łabędy (potem Wieszowa). W 1946 r. w wyniku podziału dużych nadleśnictw Tworogu i Świerklańca powstało nadleśnictwo Brynek, odpowiadające zasięgiem terytorialnym wcześniejszemu obrębowi Brynek. Nadleśnictwo Brynek z obrębem Tworóg zostało utworzone na mocy zarządzeń z dnia 31 grudnia 1971 r. oraz z dnia 31 stycznia 1972 r. Na podstawie Zarządzenia nr 45 Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych z dnia 15 września 1972 r. do Nadleśnictwa Brynek zostało włączone Nadleśnictwo Wieszowa wraz z lasami komunalnymi miast Bytomia i Gliwic.

- Panowie proszę nam przybliżyć dane, ile drzew rocznie się wycina, a ile nasadza w Nadleśnictwie Brynek, jak wygląda sprawa pozyskiwania drewna z lasów. Czy jest zachowana równowaga w drzewostanie ?

Statystyka ile drzew rocznie się wycina – ile sadzi… czy jest zachowana równowaga? Powiększanie zasobów leśnych – to zasada gospodarki leśnej sprowadzająca się do zalesiania albo podwyższania funkcji produkcyjnej lasu w sposób określony w planie urządzania lasu. Należy zwrócić uwagę, iż wyróżniamy cięcia pielęgnacyjne – mające na celu poprawę jakości i zdrowotności drzewostanu oraz cięcia odnowieniowe /rębne/ - przy zastosowaniu, których wprowadza się młode pokolenie lasu. Sposób prowadzenia cięć odnowieniowych zależy od warunków siedliskowych /gleby/ i odnawianych gatunków. Dokonując cięć pielęgnacyjnych usuwamy drzewa uszkodzone, chore oraz te, które są niepożądane w danym drzewostanie. Nadrzędną zasadą, jaka obowiązuje w Lasach Państwowych jest fakt, że użytkując drzewostan wycinamy mniej drzew (w ujęciu masowym) aniżeli ich przyrasta. Realizujemy więc tym samym zasadę trwale zrównoważonej gospodarki leśnej.

- Wiele pytań związanych z jest obecną wycinką lasu, która bardzo zaniepokoiła mieszkańców Miechowic. Lasy Państwowe są gospodarstwem leśnym i jak każde przedsiębiorstwo musi przynosić zysk. Czy istnieją jakieś plany zagospodarowania, które nie tylko przyniosą zysk dla kraju, ale jednocześnie nie zubożą lasów? Istnieje coś takiego jak Plan Urządzenia Lasu. Proszę wyjaśnić nam, co to jest ten plan, co jest w nim zawarte i na jaki okres się go sporządza?

 Plan Urządzania Lasu obejmuje okres 10 letni. Jest to podstawowy dokument dla gospodarki leśnej, projekt działań które mają na celu zachowanie trwałości lasu. Na etapie tworzenia jest poddawany konsultacjom społecznym. Zawiera szczegółowy opis każdego „kawałka” lasu (drzewostanu) tj. gleby, runa leśnego w tym roślin chronionych, składu gatunkowego drzewostanu i całkowitej ilości drewna. Jedną z najważniejszych części tego opisu są tzw. wskazania gospodarcze czyli opis czynności, które leśniczy musi wykonać w drzewostanie, aby została zrealizowana prawidłowa gospodarka leśna. Świetnie przygotowana merytorycznie oraz doświadczona kadra nadleśnictwa gwarantuje właściwą realizację zapisów planu urządzania lasu. Dodatkowym wsparciem służy Zespół Ochrony Lasy, który stanowi osłonę naukową.

- Mapy lasów, które tutaj oglądamy, są bardzo dokładne, domyślamy się, że sporządzenie ich wymaga ogromnego nakładu pracy, czy prawdą jest, że macie policzone wszystkie drzewa w lesie i nie tylko drzewa?

Wykonanie map leśnych jest bardzo pracochłonne i kosztowne. Wykonywane są one na etapie tworzenia planu urządzania lasu. Możemy wyróżnić wiele typów map w zależności od warstwy dominującej tzn. elementów w nich zawartych np.:
- mapa ochrony lasu,
- mapa ochrony przyrody,
- mapa cięć,
- mapa gospodarcza drzewostanów,
- mapa siedliskowa
Mapy te są na bieżąco aktualizowane w postaci tzw. Leśnej Mapy Numerycznej. I tak na mapę ochrony nanoszone są nowe stanowiska roślin chronionych, na mapę cięć wkreślane są zrealizowane zręby itd.
Nie wszystkie drzewa są w lesie policzone ale możemy z dużym przybliżeniem stwierdzić ile ich jest w poszczególnych drzewostanach biorąc pod uwagę ich wiek, zasobność i powierzchnię. Wiemy też gdzie i w jakiej ilości występują rośliny i zwierzęta chronione a nawet stanowiska archeologiczne, stare cmentarze, stanowiska o walorach historyczno-kulturowych itp.

-Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby można zacząć wycinać las ?Zależy to od wieku drzew, stanu drzewostanu? Jaki jest najlepszy czy konieczny wiek lasu gdy musimy wykonać wycinkę aby las się odnowił?

Podjęcie decyzji o wycięciu danego drzewostanu podejmujemy przede wszystkim na podstawie jego wieku tzw. wieku rębności, które są określone dla każdego gatunku z osobna. Np. dla sosny wynosi on 100 lat, buka 120 lat, a dla dębu aż 140 lat Samo wycięcie drzewostanu może odbywać się bardzo długo, bo 20 a nawet 40 lat co spowodowane jest potrzebą stworzenia optymalnych warunków dla nowego pokolenia lasu. Z sytuacją taką mamy do czynienia przy odnawianiu np. buka czy też jodły, które potrzebują osłony (cienia) drzewostanu dojrzałego. Wiek rębności to wiek, po osiągnięciu którego drzewostan zaczyna się szybko starzeć i zamierać jest więc to optymalna pora aby zrealizować funkcję gospodarczą (pamiętajmy, że drewno jest najbardziej ekologicznym produktem) przy zachowaniu pozostałych funkcji lasu. Niestety zdarzają się niekiedy sytuacje kiedy las musimy wyciąć wcześniej ze względów zdrowotnych np. na skutek wiatrów wywalających, suszy, masowych pojawów szkodliwych owadów czy też innych czynników chorobotwórczych. Działanie takie ma na celu ograniczenie tych czynników i ocalenie drzewostanów sąsiednich. W przypadkach takich zakładamy tzw. zręby sanitarne.

- Czy oprócz wycinki prowadzi się inne prace konserwatorskie w lasach?

Gospodarka leśna opiera się przede wszystkim na ochronie czynnej. Pamiętajmy o tym, że człowiek przekształcając środowisko naturalne poprzez rozwój gospodarczy wziął na siebie odpowiedzialność za przyrodę, w tym za utrzymanie lasów, w stanie co najmniej niepogorszonym. Dlatego też wykonujemy szereg czynności związanych z hodowlą lasu np.: odnowienie lasu, pielęgnowanie lasu - wykaszanie upraw leśnych z konkurującej z nasadzeniami roślinności zielnej, czyszczenia wczesne i późne polegające na usuwaniu zbyt dużej ilości drzewek i gatunków niepożądanych. Cały czas monitorujemy również ilość owadów, które mogą stać się przyczyną zamierania lasów. Wprowadziliśmy również w całych lasach kompleksowy system ochrony przeciwpożarowej opartej o kategorie i stopnie zagrożenia pożarowego tj. dostrzegalnie p-poż, patrole naziemne i lotnicze. W lasach realizujemy również program małej retencji poprzez budowę zbiorników wodnych mających na celu ograniczenie spływu powierzchniowego wody, łagodzenie zmian klimatycznych i powiększanie bioróżnorodności. Pamiętajmy również o tym, iż to właśnie Lasy Państwowe mają swój niemały udział w utrzymaniu rezerwatów przyrody czy Parków Narodowych.

- Jakie mogą być konsekwencje tego, że nie dokonamy wycinki w porę lub gdy „przeciągniemy” ją w czasie, w którym powinna ona nastąpić.

W przypadku zbytniego odwlekania w czasie wycięcia drzewostanu który osiągnął wiek rębności doprowadzamy do znacznego pogorszenia jakości drewna które w efekcie końcowym może nadawać się tylko na opał. Wszystkim nam powinno zależeć na tym, aby ten wspaniały surowiec naturalny został wykorzystany jak najlepiej służąc przez długie lata ludziom. Na chwilę obecną drewno jest niezastąpione w stolarce meblowej, budownictwie i produkcji papieru. Budując z drewna „przechowujemy”, „zamykamy” w nim na długie lata zdeponowany tam dwutlenek węgla wykorzystywany przez roślinę do wzrostu, przez co ograniczamy jego emisję do atmosfery. W celach opałowych powinno być wykorzystywane tylko drewno, które nie nadaje się już do wykorzystania w innych celach.

- Odwiedzający „Miechowicką Ostoję Leśną” często napotykają na wycięte
fragmenty drzewostanu, którym towarzyszą prace leśne polegające między innymi na tym, że po leśnych ścieżkach poruszają się maszyny leśne, które je rozjeżdżają. Ta kwestia budzi najwięcej pytań, dlaczego akurat tak to się odbywa?

Jak już wspominaliśmy gospodarkę leśną we wszystkich drzewostanach, w tym także w „Lesie Miechowickim” prowadzimy w oparciu zapisy Planu Urządzania Lasu, który to poddany był szerokim konsultacją społecznym, opiniowany w zakresie jego wpływu na otaczające środowisko, by ostatecznie zostać zatwierdzony przez Ministra Środowiska. Wszystkie drzewostany gospodarcze podlegają pewnym prawidłom prowadzenia w nich trwale zrównoważonej gospodarki leśnej. W drzewostanach młodszych wykonujemy cały szereg zabiegów pielęgnacyjnych, których celem jest wyhodowanie jak najlepszych drzewostanów starszych. W drzewostanach starszych oprócz zabiegów pielęgnacyjnych pozyskujemy także pożytek z tych drzewostanów , który to stanowi drewno, tak bardzo potrzebne w naszym życiu codziennym. Pozyskując drewno wykonujemy w drzewostanach różnego rodzaju cięcia, które szczegółowo opisane są w Planie Urządzania Lasu. W zależności od stanu lasu, jego struktury poziomej i pionowej, składu gatunkowego, wieku i wielu innych czynników, wykonywane cięcia mają charakter cięć jednostkowych, kępowych lub zupełnych. Prowadząc ciecia coraz częściej wykorzystywane są do tego celu maszyny, w tym również maszyny wieloopercyjne nazywane harwesterami . Pozyskane drewno musi zostać udostępnione do sprzedaży, dlatego specjalnymi maszynami zrywa się je ( przemieszcza z terenu lasu na miejsce sprzedaży) do dróg wywozowych. W tym miejscu należy zaznaczyć, że wszystkie drogi leśne są drogami wewnątrzzakładowymi i ich główna funkcja to przede wszystkim funkcja transportowa. Zdajemy sobie sprawę, że w trakcie prowadzenia prac gospodarczych dochodzi do uszkadzania nawierzchni dróg, które ( jak tylko zostaną zakończone prace) staramy się naprawiać. Jesteśmy świadomi, że użytkując drzewostany , odwiedzający je ludzie napotykają na pewne niedogodności. Nie są to jednakże działania zmierzające do pogarszania stanu lasu a wręcz przeciwnie po chwilowych niedogodnościach osiągamy stan modelowy, wprowadzamy nowe pokolenie, które będzie w przyszłości cieszyło nasze oczy i będzie chlubą Lasów Miechowickich. Możemy o tym przekonać się już obecnie , gdyż efekty naszej pracy są widoczne w wielu fragmentach „Lasu Miechowickiego”.


- Miechowicka Ostoja Leśna- Wiele osób uważa, że jest to teren chroniony, jak wygląda to od strony prawnej? Faktem jest, że teren ten ma szczególne walory przyrodnicze, czy jest to brane pod uwagę w planowaniu prac na tym fragmencie lasu?

Uchwałą Rady Miejskiej w Bytomiu nr XXIII/321/12 z dnia 25 stycznia 2012 r został uznany za zespól przyrodniczo-krajobrazowy obszar lasu będący w zarządzie Nadleśnictwa Brynek oznaczony jako oddziały leśne 666-671 i 673-677 oraz część oddziału 678 obejmujący łączną powierzchnię 305,60 ha Celem ochrony zespołu przyrodniczo-krajobrazowego jest zachowanie fragmentu terenów leśnych , oczek wodnych i polan śródleśnych ze względów naukowych , dydaktycznych i krajobrazowych oraz z uwagi na występujące na tym obszarze siedliska chronionych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt.
Przywołana Uchwała stanowiąca zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Miechowicka Ostoja Leśna” nakłada na nadleśnictwo obowiązek prowadzenia gospodarki leśnej zgodnie z zatwierdzonym i obowiązującym planem urządzania lasu.
Nadleśnictwo w pełni realizuje wszystkie zawarte we wspomnianym planie urządzania lasu zamierzenia gospodarcze, które bezpośrednio wynikają z gospodarczego charakteru zlokalizowanych tam drzewostanów.
Bardzo często okoliczni mieszkańcy traktują tam zlokalizowany drzewostan jako drzewostan parkowy, tym niemniej co należy podkreślić, jest to typowy drzewostan gospodarczy, w którym realizujemy powierzone nam zadania wynikające z zapisów planu urządzania lasu.

- Czy w Nadleśnictwie Brynek znajdują się wyjątkowe okazy przyrodnicze, które warto zobaczyć, jakieś wiekowe drzewa, czy inne osobliwości?

W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Brynek znajduje się jedna przyrodnicza ostoja – obszar Natura 2000: Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie”., które zajmują obszar o powierzchni 3490,80 ha. Część tego obszaru jest położona na gruntach będących własnością Lasów Państwowych, zarządzanych przez Nadleśnictwo Brynek. Dotyczy to terenów leśnictw Stolarzowice i Górniki na łącznej powierzchni 887,87 ha. Podziemia obejmują sztolnie, szyby i odsłonięcia w kamieniołomach . W podziemnym systemie wytworzył się unikalny mikroklimat i różnorodna szata naciekowa. Jest to prawdopodobnie drugie co do wielkości miejsce zimowej hibernacji nietoperzy w Polsce, gdzie stwierdzono występowanie ich 10 gatunków. W podziemiach zimuje ok. kilkunastu tysięcy osobników, obiekt jest zasiedlany przez nietoperze także w okresie letnim. Innymi elementami fauny podziemi są liczne bezkręgowce.
Przykład możliwości adaptacyjnych flory stanowią specyficzne organizmy roślinne przystosowane do ograniczonych warunków świetlnych i termicznych – występują one na stanowiskach trzyotworowych.
W szczytowych partiach Srebrnej Góry (340 m n.p.m.) zlokalizowany jest rezerwat częściowy „Segiet”, w którym ochroną obejmuje się cenne zbiorowiska roślinne – kwaśna buczyna niżowa, ciepłolubna buczyna storczykowa, żyzna buczyna. Flora rezerwat składa się z około 125 gatunków roślin naczyniowych i 40 gatunków mszaków. Spotkać tu można wiele rzadkich gatunków roślin, w tym objętych ścisłą ochroną. Interesująca jest także fauna rezerwatu – fauna kręgowców jest stosunkowo dobrze zbadana, fauna bezkręgowców poznana jest dotychczas tylko wybiórczo. Wokół rezerwatu na gruntach Lasów Państwowych utworzona jest otulina na pow. 79,54 ha.

Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Zespół „Rybna” obejmuje fragment drzewostanu dębowego w wieku 120 lat (leśnictwo Strzybnica) na terenie gminy Tarnowskie Góry. Opisywana już „Miechowicka Ostoja Leśna” to teren ukształtowany przez działalność człowieka (działalność górnicza) las usiany jest starymi szybami górniczymi i hałdami. Ścieżki prowadzą obok oczek wodnych, wiekowych okazów drzew /także egzotycznych będących śladem po dawnych właścicielach/. Jest to miejsce tradycyjnie odwiedzane przez mieszkańców Miechowic.

Pomniki przyrody. Aktualnie na terenie Nadleśnictwa Brynek znajduje się 60 pomników przyrody, kilkadziesiąt okazałych drzew i jeden głaz narzutowy – stanowiący przykład utworu przyrody nieożywionej. Najokazalsze drzewa pomnikowe przekraczają 400 cm obwodu.

Stanowiska dokumentacji przyrody nieożywionej. „Blachówka” to wyrobisko dolomitowe nieczynnego kamieniołomu, gdzie ochrona obejmuje faunę i florę. W południowej części kamieniołomu są zlokalizowane otwory stanowiące najważniejsze miejsca przenikania nietoperzy do Podziemi Tarnogórsko-Bytomskich. Labirynt wyrobisk górniczych o długości blisko 300 km, wraz z utworami krasowymi jest świadectwem kultury przemysłowej Śląska.

Użytki ekologiczne. Na terenie Nadleśnictwa Brynek znajduje się użytek ekologiczny
„Torfowisko w Kotach” - leśnictwo Potempa, Gmina Krupski Młyn – przedmiotem ochrony są torfowiska przejściowe i niskie oraz podmokłe łąki.

Ochrona gatunkowa. Na terenie Nadleśnictwa Brynek stwierdzono, zaobserwowano w trakcie prac urządzeniowych oraz w wyniku inwentaryzacji liczne rzadkie i cenne gatunki roślin (gatunki specjalnej troski - 2, objęte ochrona ścisłą – 31, objęte ochroną częściową - 42 , grzybów (chronione i rzadkie) - 5 oraz zwierząt, dla których objęcie ochroną oznacza zabezpieczenie służące zachowaniu różnorodności gatunkowej i genetycznej.

- Czy lasami, którymi zarządza nadleśnictwo, zagrażają jakieś klęski, które mogą wyrządzić niepowetowane starty w ekosystemie? Czy lasom nie zagraża kornik drukarz, który zaatakował drzewostan w Puszczy Białowieskiej?

Nadleśnictwo Brynek na szczęście omijają dotkliwe klęski żywiołowe choćby takie jak ubiegłoroczna wichura nad Borami Tucholskimi gdzie zniszczeniu uległy miliony drzew. Niestety w mniejszej skali szkody abiotyczne takie jak podtopienia, susze, silny wiatr, okiść czy pożary dotykają i nasze lasy. Przykładowo w 2016r. silna wichura która przeszła pod koniec czerwca tylko przez jedna dobę uszkodziła tysiące drzew, których masę oszacowaliśmy na 15 000m³. Wówczas całkowitemu zniszczeniu uległ drzewostan na powierzchni ponad 27 hektarów. Najbardziej ucierpiały dwa leśnictwa Świniowice i Potempa. Do czasu uprzątnięcia połamanych drzew nadleśniczy wprowadził czasowy zakaz wstępu do lasu w trosce o bezpieczeństwo okolicznych mieszkańców (np. zbierających jagody czy grzyby). Do dnia dzisiejszego na tych powierzchniach trwają prace nad przywróceniem tam lasu. Prace te polegają na wycięciu uszkodzonych, połamanych drzew, przygotowaniu gleby pod odnowienie lasu i posadzenie tam małych drzewek.
W ubiegłym roku nasze nadleśnictwo nawiedziły orkany Barbara, Fryderyka, Ksawery, Grzegorz oraz okiść (tj. opad ciężkiego, mokrego śniegu łamiącego gałęzie i całe drzewa), które przynosiły kolejne straty w naszych drzewostanach szacowane łącznie na ok. 6 000 m³, a uszkodzona powierzchnia łącznie sięgnęła ponad 23 ha.

Jeżeli chodzi o szkodniki owadzie takie jak np. kornik drukarz to on również występuje na naszym terenie i przysparza leśnikom wielu kłopotów. W ubiegłym roku w leśnictwie Stolarzowice musieliśmy wyciąć obumarłe świerki na powierzchni 0,40 ha zaatakowane przez tego owada. Kornik żeruje pod korą świerka i potrafi doprowadzić drzewo do śmierci w ciągu zaledwie jednego miesiąca. Możemy ratować świerki podejmując działania zgodne z naszą wiedzą i doświadczeniem. Najlepiej zdusić atak kornika w zarodku tj. wyciąć i wywieźć z lasu jak najszybciej zaatakowane drzewa przez kornika. Do pomocy w określaniu zagrożenia tego szkodnika leśnikom pomagają pułapki feromonowe. Zadaniem tej pułapki jest wabienie zapachem owadów, które potem nie mogą już z niej wylecieć. W zależności od ilości odłowionych owadów oceniamy stopień zagrożenia. Na pewno naszym drzewostanom nie grozi taka klęska jak w Puszczy Białowieskiej choćby dlatego, że drzewostany świerkowe nie są tak liczne na terenie naszego nadleśnictwa.

- Nowa ustawa o lasach ostatnio bardzo medialnie nagłośniona a szczególnie jej fragmenty. Jak to wygląda w przypadku prywatnego lasu ? Czy jego właściciel może sobie pozwolić na niekontrolowaną wycinkę lasu ?

Dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa oraz dla lasów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa sporządzane są uproszczone plany urządzenia lasu, które dokładnie regulują zasady gospodarowania znajdującymi się tam zasobami leśnymi – nie ma więc mowy o możliwości podejmowania jakichkolwiek samowolnych działaniach przez właścicieli prywatnych. Podsumowując, normy prawne dotyczące gospodarowania lasami i wynikające z nich reżimy stosuje się niezależnie od formy własności lasów – bez względu na to, komu przysługuje prawo własności. Wyrządzenie szkody w lasach obarczone jest obowiązkiem jej naprawienia według zasad zawartych w Kodeksie cywilnym. Odpowiedzialność ta dotyczy jednostek organizacyjnych, osób fizycznych i osób prawnych.
Działalność edukacyjna jest niezwykle istotna z punku widzenia wychowywania młodego pokolenia świadomych obywateli, dla których procesy przyrodnicze nie stanowią tajemnicy, którzy nie będą skazani na bazowanie na wyrywkowej, fragmentarycznej wiedzy co niestety prowadzi do przekłamań i dezinformacji. Polskie społeczeństwo wykazuje z roku na rok coraz większe zainteresowanie przyrodą, jednak poszukuje wiedzy głębszej, opartej o poznanie mechanizmów rządzących w środowisku naturalnym. Pragniemy sprostać tym oczekiwaniom, mamy stosowną bazę oraz kadry. Sala edukacyjna, o której Państwo wspominacie jest ciekawie zaaranżowana, bogato wyposażona ale przede wszystkim można tam podczas zajęć edukacyjnych wziąć udział w wartościowych merytorycznie i ciekawie przygotowanych pogadankach pod kierunkiem edukatorów. Profesjonalnie przygotowani do prowadzenia zajęć, pozytywnie nastawieni do pełnienia tej misji pracownicy Nadleśnictwa Brynek opowiedzą o lesie w sposób dostosowany do specyfiki danej grupy odwiedzających /uwzględnienie wieku dzieci/młodzieży, indywidualne zainteresowania gości…/; Ważnym aspektem jest prowadzenie obok pogadanek zajęć typu warsztatowych, co sprzyja utrwalaniu wiedzy zdobywanej przez uczestników, która „na sucho” nie zapadałaby tak mocno w ich pamięć. Szczególnym walorem jest możliwość zadawania pytań pracownikom o bogatym doświadczeniu terenowym, którzy o lesie wiedzą naprawdę wszystko i potrafią tą wiedzą dzielić się w bardzo przystępny sposób. Zapisy na zajęcia edukacyjne są prowadzone są pod numerem telefonu 32 - 285 74 63

- Blisko budynku nadleśnictwa znajduje się lądowisko dla helikopterów, prosimy o kilka słów wyjaśnienia.

Lądowisko wykorzystywane jest do ochrony p-poż.; są to loty patrolowo-gaśnicze oraz ewentualnie do wykonywania wielkoobszarowych oprysków zwalczających gradacje szkodliwych owadów. Opryski takie wykonujemy tylko w sytuacjach dużego zagrożenia tak, aby nie doszło do naruszenia trwałości lasu. Mają one na celu jedynie ograniczenie występowania owadów szkodliwych a nie ich całkowitą likwidację

- Na zakończenie mamy pytanie o szlabany na drogach wiodących do lasu mają co prawda zabezpieczać przed wjazdem samochodami, jednak spełniają swoją funkcję na tyle dobrze, że również osoby na rowerach, rodzice z wózkami czy inwalidzi na wózkach mają problem i muszą je omijać bokiem. Czy możemy liczyć na jakieś zmiany w tej kwestii?

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społeczności lokalnej oraz osób odwiedzających nasze lasy w ramach ruchu turystycznego w miejscach, gdzie to możliwe zmodyfikujemy zabezpieczenia przed wjazdem do lasu – wprowadzenie półrogatek spełniających funkcję zabezpieczenia przed wjazdem do lasu samochodów ale umożliwiających swobodny ruch pieszych, spacerowiczów, rowerzystów czy wózków dziecięcych tudzież inwalidzkich – pozwoli rozwiązać podnoszony problem.

Bardzo dziękujemy Panu Nadleśniczemu za zaproszenie, udzielone informacje, wyjaśnienia i liczymy na dalszą współpracę.

                           Rozmowę prowadzili: Mariusz Tazbir oraz Ireneusz Okoń

                                                                      Gazeta Miechowic.